Park w Strzelcach Opolskich

Parki

Park w Strzelcach Opolskich to zabytkowy park miejski, który zachwyca swoim angielskim stylem i bogatą historią. Jego powstanie datuje się na XIX wiek, kiedy to został zlecony przez Andrzeja Renarda, ówczesnego właściciela miasta, w pobliżu pałacu.

Oferujący imponującą powierzchnię 65 hektarów, park ma wydłużony, wieloboczny kształt. Jego projekt zakładał, że będzie on wyglądał jak integralna część naturalnego krajobrazu, w związku z czym pozbawiono go wyraźnych granic. Mimo to, z powodów praktycznych, zdecydowano się na utworzenie ogrodzenia w formie muru z łamanego kamienia wapiennego, z wyjątkiem części południowej, gdzie nie wzniesiono trwałego ogrodzenia.

Teren, na którym znajduje się park, położony jest na bagnistych obszarach na południe od Strzelec Opolskich, na pograniczu regionu Chełm oraz równiny Małej Panwi. Park od północy graniczy z zamkiem oraz zabudowaniami przy ul. Krakowskiej, od zachodu obramowany jest ul. Opolską, a od wschodu znajduje się fragment murów.

Warto zauważyć, że park dzieli się na dwie różne części. Najstarsza z nich to tzw. mały park, który zawiera ruiny zamku, stajnię oraz nieistniejącą już kaplicę-mauzoleum. Z kolei młodszy park, określany jako duży, oddzielony jest od małego ulicą Parkową. W jego obrębie można znaleźć wieżę Ischl oraz dawną bażanciarnie.

Historia parku

W osiemnastym wieku pomiędzy zamkiem a wałem obronnym znajdował się niewielki, dekoracyjny ogród. Znacznie większa przestrzeń, o regularnym układzie, zlokalizowana była za drogą prowadzącą do Suchych Łanów, która prawdopodobnie również była własnością zamku.

Andrzej Renard, podczas swoich studiów w Anglii, był pod wielkim wrażeniem parków otaczających ówczesne posiadłości magnackie i królewskie. Ta fascynacja skłoniła go do podjęcia decyzji o utworzeniu ogrodu w stylu angielskim w jego domowej rezydencji przy zamku strzeleckim. Aby stworzyć odpowiedni projekt, wysłał do Anglii ogrodnika o nazwisku Schmidt, który miał za zadanie zapoznać się z parkami angielskimi oraz przynieść stosowne plany. Schmidt był doświadczonym specjalistą, który zdobył wiedzę m.in. u księcia Pücklera.

W 1832 roku Schmidt wrócił i rozpoczął niemal trzydziestoletni proces aranżacji parku. Z czasem przy projektowaniu wnętrza parku wspierał go również Eduard Petzold. Całkowity koszt realizacji założenia wyniósł około 200 tysięcy marek, a wysiłki w jego budowie angażowały setki pracowników.

Nie było żadnego naturalnego strumienia w parku, który dostarczałby wodę dla roślinności. W czasach wcześniejszych, w latach 20. XIX wieku, obszary bagienne na południe od zamku oraz bramy opolskiej zostały osuszone, co pozwoliło na wykopanie dwóch stawów, które połączono kanałem. Stawy te zarybiono wieloma gatunkami ryb, a z wydobytej ziemi utworzono sztuczne wzniesienia, które miały służyć jako chłodnie, z górką przy zamku wykorzystaną do tego celu.

Niestety, podczas wycofywania się z Strzelec w 1945 roku, wojska radzieckie zdewastowały zamek, zniszczyły większość budowli w parku, a także mocno uszkodziły drzewostan.

Roślinność parku

W parku w Strzelcach Opolskich znajduje się różnorodna roślinność, która przyciąga wiele entuzjastów natury. Do jego utworzenia wykorzystano unikatowe, stare drzewa, które sprowadzano nie tylko z lokalnych terenów, ale również z okręgu lublinieckiego. Ciekawostką jest fakt, że uzyskanie niektórych okazów, takich jak stara lipa pochodząca z podwórza klasztoru w Jemielnicy, wymagało przetransportowania przez aż 16 wołów.

Wspaniałe warunki do wzrostu sprzyjają rozwojowi roślinności, co zadziwia samego ogrodnika. Oprócz rodzimych drzew liściastych i domieszek iglastych, w parku znajdziemy również egzotyczne gatunki, takie jak tulipanowce amerykańskie, platany klonolistne oraz miłorząb.

Wśród bogactwa florystycznego parku wyróżniają się:

  • trzystuletnie cisy,
  • topole białe i czarne,
  • daglezje,
  • klony, w tym srebrzyste i jawor,
  • choinki kanadyjskie,
  • dęby błotne oraz inne gatunki,
  • sosny wejmutki,
  • limby,
  • magnolie,
  • forsycje,
  • lilaki pospolite,
  • kasztanowce,
  • czerwonolistne buki,
  • lipy szerokolistne,
  • rokitniki,
  • jodły,
  • graby i jesiony.

Podmokłe obszary parku sprzyjają rozwojowi roślinności łęgowej, co dodaje wyjątkowego charakteru temu miejscu. Również według publikacji Cezarego Pacyniaka z 1992 roku, w parku można znaleźć jeden z najstarszych świerków pospolitych w Polsce, którego wiek szacowano na 337 lat, a obwód na wysokości pół metra wynosił 490 cm.

Dodatkowo, park szczyci się posiadaniem najwyższego wiązu pospolitego w Polsce, osiągającego wysokość 37,5 metra. W 2006 roku na terenie parku wytyczono i oznakowano ścieżkę ekologiczno-edukacyjną „Szlak Hrabiego Renarda”, co zwiększa jego atrakcyjność wśród miłośników przyrody.

Budowle i obiekty w parku

W parku znajdują się różnorodne budowle oraz obiekty, z czego wiele z nich nie zachowało się do dzisiejszych czasów. W przeszłości istniały tu takie miejsca jak oranżeria, ananasarnia, bażanciarnia, neoklasycystyczna świątynia, która swoim stylem nawiązywała do architektury starożytnej Grecji, wieża Ischl, kaplica-mauzoleum, szkółka leśna, ogródek owocowy oraz pomnik rzymskiej bogini obfitości Ceres. Ponadto, hrabia Renard miał plany na budowę myśliwskiego zamku w pobliżu, inspirowanego architekturą średniowieczną, które jednak nigdy się nie zrealizowały.

Około roku 1837, z inicjatywy Eufemii, żony Andrzeja Renarda, zainicjowano budowę kaplicy-mauzoleum według projektu Hermanna Friedricha Wäsemanna. W jej wnętrzu odprawiano msze dla rodziny hrabiego oraz lokalnych mieszkańców. Podziemia kaplicy stały się miejscem spoczynku dla członków rodziny Renarda. W latach 60. XX wieku, w wyniku decyzji władz, kaplica została zniszczona, a jej podziemia zasypane. Ciała rodziny przeniesiono na miejski cmentarz znajdujący się obok kościoła św. Barbary.

Na terenie parku znajduje się również grób Wolfganga zu Castell-Castell, zmarłego właściciela zamku w 1940 roku. Również pomnik Ceres, przedstawiający boginię z rogami obfitości w lewej ręce oraz sierpem w prawej, z położonym u stóp snopkiem zboża, miał swoją historię. Związana z nim jest legenda o Elżbiecie, córce Alberta strzeleckiego, która w 1359 roku poślubiła Władysława Białego, księcia kujawskiego. Jednak po roku zmarła w tajemniczych okolicznościach. Z miłości do ojcowizny, Elżbieta powróciła jako duch do zamku strzeleckiego. Aby ukołysać jej zbłąkaną duszę, Eufemia, żona Andrzeja Renarda, zleciła budowę pomnika ku jej czci, nadając jej postać rzymskiej bogini Ceres.

Niestety, pomnik ten został celowo uszkodzony przez radzieckich żołnierzy, którzy dla zabawy do niego strzelali. Z kolei w latach 60. XX wieku władze podjęły decyzję o jego rozbiórce, argumentując, że przeszkadzał w obchodach Tysiąclecia Państwa Polskiego odbywających się w parku.

Przypisy

  1. E.E. Morawiec-Bartczak, Śladami zasłyszanych historii, 2016, s. 53–60.
  2. Witold Vargas, Paweł Zych, Duchy polskich miast i zamków, Bosz, 2013, ISBN 978-83-7576-205-1.
  3. Radosław Dmitrow, Pomnik bogini Ceres powróci do parku miejskiego [online], Nowa Trybuna Opolska, 2011 [dostęp 01.04.2019 r.]
  4. Gaworski, 2007, s. 149.
  5. Gaworski, 2007, s. 82–89.
  6. Gaworski, 2007, s. 76–89.
  7. Gaworski, 2004, s. 56.
  8. Gaworski, 2004, s. 25.
  9. Strzelecki Park Miejski. Historia odkryta na nowo, 2008, s. 39–40.
  10. Strzelecki Park Miejski. Historia odkryta na nowo, 2008, s. 32.
  11. Strzelecki Park Miejski. Historia odkryta na nowo, 2008, s. 35–36.
  12. Strzelecki Park Miejski. Historia odkryta na nowo, 2008, s. 26–28.
  13. Strzelecki Park Miejski. Historia odkryta na nowo, 2008, s. 8–9.
  14. Smoleń, 2008, s. 61–62.
  15. Smoleń, 2008, s. 35.
  16. Sabina Knopik, Danuta Mielcarz, Henryk Mielcarz, Szlakiem Hrabiego Renarda. Edukacja ekologiczna na ścieżkach parku miejskiego w Strzelcach Opolskich, Strzelce Opolskie: Urząd Miejski w Strzelcach Opolskich, 2006, s. 1.
  17. Cezary Pacyniak, Najstarsze drzewa w Polsce. Przewodnik, Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 58, 176, ISBN 83-7005-199-5.

Oceń: Park w Strzelcach Opolskich

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:9