Piotr Krystian Domaradzki

---

Życiorys

Ukończył studia z zakresu historii na Uniwersytecie Gdańskim, specjalizując się w historii wojskowości w starożytności. W drugiej połowie lat 70. aktywnie angażował się w Wolne Związki Zawodowe na Wybrzeżu.

W latach 1980–1981 pracował jako członek etatowy Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, gdzie w 1981 roku zajmował się sprawami kombatantów oraz aspektami prasowymi i wydawniczymi tej organizacji. Jego działalność opozycyjna doprowadziła do represji ze strony organów SB. W okresie 1983–1990 znajdował się pod obserwacją Departamentu I MSW, w ramach sprawy o kryptonimie „Kojnos”. W styczniu 1984 roku, z powodów politycznych, zdecydował się na emigrację z PRL.

Po dziesięciu miesiącach spędzonych we Francji, w listopadzie 1985 roku uzyskał azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych i osiedlił się w Chicago. W 1996 roku zrealizował swoje marzenie, zdobywając amerykańskie obywatelstwo. W okresie od 1985 do 1987 oraz od 1998 do 2009 roku pełnił zaszczytną funkcję sekretarza redakcji, aby później, od 1 października 2009 do 15 marca 2013 roku, być redaktorem naczelnym „Dziennika Związkowego”, największej polskojęzycznej gazety codziennej w Chicago.

Wiosną 1996 roku, wspólnie z Wojciechem Wierzewskim, założył polonijny panel dyskusyjny o nazwie Konwersatorium „Dialog 96”, który dedykowany był analizie ważnych wydarzeń artystycznych, kulturalnych oraz politycznych w amerykańskiej Polonii. Spotkania odbywały się początkowo w Centrum Kopernikowskim w Chicago, a później w kawiarni przy Domu Polskiej Książki, co miało na celu ożywienie polonijnego środowiska.

Życie Piotra Krystiana Domaradzkiego zakończyło się tragicznie 20 października 2015 roku, kiedy to uległ zaczadzeniu w trakcie pożaru w swoim domu w Chicago, w wyniku czego zmarł 4 listopada 2015 roku. Pozostawił po sobie żonę Janinę oraz dwoje dzieci: Krystiana (ur. 1979) i Sarę (ur. 1991). Uroczystości pogrzebowe miały miejsce 8 listopada 2015 roku w Lawrence Funeral Home przy 4800 N. Austin Ave. w Chicago.

Od 25 września 2004 roku, aż do chwili śmierci, był aktywnym wikipedystą, wprowadzając ponad 110 tysięcy edycji w blisko 11 tysiącach artykułów. Jego ulubionym tematem badań była historia wojskowości, a ponad 20 jego wpisów na Wikipedii zdobyło wyróżnienie w postaci medalu. Posługiwał się nickiem „Belissarius”, co dobitnie świadczy o jego pasji dla historii.

Działalność publicystyczna

Jeszcze w czasach studenckich Piotr Krystian Domaradzki aktywnie współredagował magazyn „Student”. Jego kariera dziennikarska rozpoczęła się w 1974 roku, kiedy to nawiązał współpracę z takimi pismami jak „Politechnik”, „Dziennik Bałtycki”, „Morze” oraz „Wybrzeże” do roku 1980. W tym okresie jednak, ze względu na swoje zaangażowanie w działalność opozycyjną, napotkał trudności w publikowaniu swoich tekstów.

Będąc aktywnym działaczem Solidarności, Domaradzki przypomniał o znaczeniu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz apelował o odrodzenie idei, które towarzyszyły tej organizacji. Jego odezwa była szeroko dystrybuowana, szczególnie wśród uczestników I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”. Wśród jego osiągnięć znajduje się pełnienie roli redaktora pisma „Kombatant-Szaniec” oraz założenie wydawnictwa „Bellona”. Podczas stanu wojennego, mimo trudności, był współwydawcą podziemnego pisma „Solidarność Gdańsk”. W latach 1981-1983 intensywnie publikował w pismach wydawanych w podziemiu, a także redagował w konspiracyjnych „Nie” i „Oko”.

Po przyjeździe do Stanów Zjednoczonych zachęcał polonijną społeczność do wspierania Polski w trudnych czasach poprzez swoje publikacje. Po roku 1987 ograniczył swoje publikacje do sporadycznych, jednak nie zaniechał działalności społeczno-politycznej. W 1998 roku podjął na nowo aktywność publicystyczną. Jego eseje historyczne były publikowane w latach 1999-2014 w „Kalejdoskopie”, cotygodniowym dodatku do „Dziennika Związkowego” w Chicago. Przez wiele lat współpracował z tygodnikiem „Gwiazda Polarna”.

Domaradzki miał jasno określone poglądy na rolę mediów polonijnych. Uważał, że „media polonijne nie powinny aktywnie mieszać się w wewnętrzne sprawy polskie, a to głównie ze względu na oddalenie w przestrzeni i czasie, które nie pozwala nam na obiektywną ocenę sytuacji”. Ponadto, podkreślał, że dziennikarze pracujący w takich mediach mają prawo mieć własne poglądy polityczne, ale wszelkie komentarze powinny być pozostawione ich kolegom z kraju. Ta kwestia spotkała się z krytyką, jak przykładowo zarzuty ze strony Iwony Arent, która oskarżyła Domaradzkiego o nakładanie „kaganca” na ustach polonijnych dziennikarzy.

Powieściopisarz

„Jego jedyna wydana książka, Wiórki kokosowe (2003), charakteryzuje się skomplikowaną strukturą narracyjną. Na dnie tego dzieła znajduje się postmodernistyczna teza głosząca: „Nie ma i nie było prawdy obiektywnej”. Traktować ją można zarówno jako zbiór luźno związanych ze sobą opowiadań, jak i jako jednolitą powieść.

Fabuła osadzona jest w fikcyjnym archipelagu Matjan, który w swojej stylistyce przypomina Indonezję. Wydarzenia rozgrywają się głównie na jednej wyspie, którą można kojarzyć zarówno z Timorem Wschodnim, jak i Irianem Zachodnim. Mieszkańcy tego archipelagu początkowo stają do walki narodowowyzwoleńczej przeciwko Japończykom i Holendrom. Jednakże po wycofaniu się kolonizatorów nie zapanowuje pokój; kraj pogrąża się w wojnie domowej, która jest prowadzona przez różne oddziały partyzanckie.

Przemoc, pomimo ideologii, które ją uzasadniają, prowadzi do deprawacji nie tylko uczestników walk, ale również ich liderów politycznych i dowódców wojskowych, niszcząc społeczeństwo, które te działania mają na celu chronić. Niemniej jednak, międzynarodowe korporacje nie zatrzymują się w poszukiwaniu zysków, nawet w obliczu konfliktów zbrojnych, kontynuując swoje interesy w rozdartym wojną kraju.

Domaradzki miał w planach napisanie innej powieści zatytułowanej Człekopodobni, którą niestety nigdy nie ukończył.

Publikacje

Piotr Krystian Domaradzki jest autorem wielu znaczących publikacji, które obejmują zarówno powieści, jak i prace naukowe oraz tłumaczenia.

W kategorii powieści wyróżnia się Wiórki kokosowe wydane w Toruniu przez Wydawnictwo Adam Marszałek w 2003 roku. Książka ta nie zawiera przypisów do numerów stron.

W zakresie opracowań, warto zwrócić uwagę na:

• Homo Armatus: Historia wojskowości w starożytności, publikacja nakładem wydawnictwa UG, 1979,
• Obronę Lwowa wydaną przez NSZZ „Solidarność” w Gdańsku w 1981 roku, opublikowaną pod pseudonimem Piotr Krystian Równia,
• Korpusy polskie w Rosji 1917–1919, także wydanie NSZZ „Solidarność”, Gdańsk, 1981,
• Szaniec Kombatant: Biuletyn informacyjny Krajowej Rady Koła Kombatantów NSZZ „Solidarność”, Gdańsk: 1981,
• Towarzystwo Gimnastyczne Sokół: 1867-1981, 1981, miejsce wydania nieznane.

W obszarze tłumaczeń, można wymienić:

• Harvey Sarner: Zdobywcy Monte Cassino, Generał Anders i jego żołnierze. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2006. ISBN 83-7506-003-8. Książka dostępna od 2007 roku także w wersji Braille’a dla niewidomych,
• Harvey Sarner: Generał Anders i żołnierze II Korpusu Polskiego. Poznań: Zysk i S-ka, 2002. ISBN 83-7150-864-6.

Wszystkie te publikacje świadczą o ogromnym dorobku literackim i poznawczym, który wnosi Piotr Krystian Domaradzki do polskiej kultury i historii.

---

Oceń: Piotr Krystian Domaradzki

---