Erich Mende to postać, która pozostawiła trwały ślad w niemieckiej polityce i prawie. Urodził się 28 października 1916 roku w Strzelcach Opolskich, a swoje życie zakończył 6 maja 1998 roku w Bonn.
Był uznawanym niemieckim prawnikiem oraz politykiem, który w latach 1963–1966 pełnił funkcję wicekanclerza, jak i ministra ds. wewnątrzniemieckich. Jego działalność miała ogromne znaczenie dla rozwoju polityki wewnętrznej Niemiec w tym okresie.
Życiorys
Erich Mende przyszedł na świat w rodzinie górnośląskiego nauczyciela oraz samorządowca związanego z Partią Centrum. W swoich młodzieńczych latach aktywnie uczestniczył w katolickiej organizacji „Quickborn”. W okresie od 1938 do 1945 roku był żołnierzem Wehrmachtu, gdzie jego obowiązki obejmowały m.in. funkcję wicekomendanta Śląskiego Regimentu Piechoty nr 102, a jego stacjonowanie miało miejsce w Polsce.
Po zakończeniu konfliktu zbrojnego Mende znalazł się w strefie okupacyjnej zarządzanej przez Brytyjczyków, gdzie rozpoczął swoje studia prawnicze na Uniwersytetach w Kolonii i Bonn. W 1948 roku uzyskał państwowy egzamin prawniczy, a w następnym roku obronił swoją pracę doktorską, która dotyczyła „Immunitetu parlamentarnego w Niemieckiej Republice Federalnej i innych krajach”. Wkrótce potem podjął pracę jako politolog na Uniwersytecie w Bonn.
W 1946 roku Mende przystąpił do FDP, co później tłumaczył sytuacją lub oportunizmem. Jego kariera w partii rozwijała się na tyle, że został członkiem jej zarządu w brytyjskiej strefie okupacyjnej. Od 1949 roku zasiadał w zarządzie federalnym FDP, a w latach 1960–1968 pełnił funkcję przewodniczącego tej formacji. Był znanym krytykiem Konrada Adenauera, opowiadając się za współpracą FDP z SPD w lokalnych i regionalnych koalicjach. Był również członkiem Rady Miejskiej Opladen w latach 1948–1950.
W latach 1949–1980 był posłem do Bundestagu, gdzie przewodniczył Klubowi Poselskiemu FDP w różnych kadencjach w latach 1949–1951, 1952–1953 oraz 1957–1963. W 1963 roku, jako doświadczony polityk, został mianowany wicekanclerzem oraz ministrem ds. wewnątrzniemieckich w rządzie Ludwiga Erharda, pełniąc tę rolę do 1966 roku. Po podpisaniu w 1970 roku tzw. traktatów wschodnich przez rząd Brandta przeszedł do frakcji CDU-CSU oraz stał się członkiem CDU.
W swoich późniejszych latach życia Mende angażował się w rehabilitację żołnierzy Wehrmachtu i opowiadał się za uznaniem niemieckich odznaczeń militarnych. Po zakończeniu pracy w rządzie związał swoją karierę z Investors Overseas Services (IOS), a następnie podjął zatrudnienie w firmie Bonnfinanz.
Mende został odznaczony wieloma wyróżnieniami, w tym Krzyżem Żelaznym II i I Klasy (1939), Złotym Krzyżem Niemieckim (1942), Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego (1945) oraz Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.
W życiu osobistym był dwukrotnie żonaty, doczekując się trzech synów oraz córki. Jego najstarszy syn, Walter Mende, przez pewien czas pełnił funkcję burmistrza Leverkusen z ramienia SPD w latach 1994–1998.
Wybrane publikacje
Erich Mende, jako znacząca postać w niemieckiej polityce, zostawił po sobie szereg ważnych publikacji, które wpłynęły na rozwój myśli politycznej oraz zrozumienie relacji międzynarodowych. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz jego wybranych prac:
- Das parlamentarische Immunitätsrecht in der Bundesrepublik Deutschland und ihren Ländern, Dissertation, Köln, 1950,
- Staatspolitische Aufsätze, Bonn, 1952,
- Die FDP – Daten, Fakten, Hintergründe, Stuttgart, 1972,
- Bilanz aus der Distanz. Ist der Parlamentarismus in einer Krise?, Hamburg, 1981,
- Das verdammte Gewissen. Zeuge der Zeit 1936–1945, Herbig 1982,
- Die neue Freiheit. Zeuge der Zeit 1945–1961, Herbig 1984,
- Von Wende zu Wende. Zeuge der Zeit 1962–1982, Herbig 1986,
- Der Annaberg und das deutsch-polnische Verhältnis, 2. Aufl., 1994.
Przypisy
- Christof Brauers, Die FDP in Hamburg 1945 bis 1953, München 2007 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Bartłomiej Stawiarski | Józef Korol | Józef Kotyś | Mirosław Sekuła | Adrian CzubakOceń: Erich Mende